Ünlü düşmesi nasıl ayırt edilir?
İkinci hecesinde dar ünlü (ı, i, u, ü) bulunan bazı sözcüklere ünlüyle başlayan ek eklendiğinde dar ünlü düşer. “Bağrı” sözcüğünde ünlü düşmesi (bağrı Pazartesi (Pazar + next = “e” ünlüsü atıldı.) Cumartesi (Cuma + next = “e” ünlüsü atıldı.) Kaynanaya (mother-in-law + ana = “ı” ünlüsü atıldı. Kahvaltı (kahve + six = “e” ünlüsü atıldı.) “Aşağı”, “yukarı”, “içinde”, “dışarıda”, “burada”, “orada”, “orada”, “ileri” vb. gibi kelimeler herhangi bir ek ile kullanıldığında, konuşma dilinde sonundaki ünlüler düşme eğiliminde olsa da (yukarı yerine yukarı, içeride yerine içeride vb.); yazıda hiçbir ünlü düşmez: aşağı, yukarı, içeride, dışarıda, buradan, burada, orada, ileri. Türkçe bir cümlede kullanılan sözcüklerin son hecesinde belirtilen dar ünlülerden herhangi biri varsa ve bu sözcüğü ünlü harfle başlayan bir sözcük izliyorsa, sözcüğün son hecesindeki ünlü harf atılır. Bazı iki heceli sözcüklerde ünlü ile başlayan bir ek varsa ikinci hecedeki dar ünlüler atlanır: ağız / ağız, alın / alın, çığlık / bağırsak, ben / benzi, beyin / beynimiz, boyun / boyun, yan / yan, burun / burun, burun / burun, göğüs / göğüs, kalp / yürek, mide / mide, oğul / oğul; dönüş- / dönüş-, … Kelimeler birleştirildiğinde baskın ünlü (a, e) diğer ünlüyü zayıflatır ve düşmesine neden olur. kahve>kahvaltı için, cuma>cumartesi sonrası, ne>neden için, ne>n’ola için, sütlü>pirinç pudingi için, vb. Çekimlemetekilyönelmegönlebulunmagönüldeayrılmagönüldentamlayangönlün40 satır daha Türkçede, a, e ile biten fiillerin şimdiki zaman kipinde, a ünlüleri hem telaffuzda hem de yazımda ı, u’dur. E ünlüsü i, ü olur: başlar ( Bu sözcüğün yanlış yazılmasının “yanlış” veya “yanlış” olarak görülmesi yaygındır. Ancak, Türk dil kurallarına göre, bir ünlü düşmesi olan “ı” harfi ve bir ünlü türetmesi olan “i” harfi doğru kullanılmalıdır. Dolayısıyla “yanlış” sözcüğünün doğru yazımı. Ünsüzle biten kelimelerin yanına ile yazıldığında, i ünlüsü atılır ve majör ünlü uyumunu izler: cloud-la (bulutla), çiçek-le (çiçekle), kush-la (kuşla) vb. 12. ”his-i ⇒sosyal” (ünsüz türemesi) „öğren-(i)ci ⇒ student“ (ünlü kaybı) „ben-e ⇒ bana“ (ünlü değişimi) „student-n-in / life -n -a” (füzyon ünsüzü) Cevap D Sayfa 5 106 Fonoloji Çözümleri 4. Test 1. Büyük ünlü uyumu, Türkçe bir sözcüğün ilk hecesinde kalın “a, ı, o, u” ünlüsü varsa, ondan sonraki sözcüğün … ‘Umursuyorum’, ‘duyuruldu’, ‘isteğin için’, ‘git’, ‘avucun’ gibi kelimelerde sesli harf düşüşü yoktur. mutlu, sıcak, sıtma, evren, gevşetmek, değnek, geçiş, öğrenci, dilenci, isha, giysiler, dönüş, itibar, kuraklık vb. Türkçede ünlü düşmesi en sık rastlanan ses olaylarından biridir. İki heceli kelimelerin ikinci hecesindeki ünlü dar ise, kelimeye ek geldiğinde bu harf yazılmaz. Türkçede buna ünlü düşmesi denir. Örnek: “İlim” kelimesi eklendiğinde “İlmini – İlmine” şeklinde yazılır. İki heceli ve ikinci hecede ı, i, u, ü gibi dar ünlü harfleri bulunan bazı sözcüklerin ikinci hecesinde ünlü ile başlayan bir ek varsa sözcüğün ikinci hecesindeki ı, i, u, ü gibi dar ünlü harfler düşer. Bu duruma Türkçe fonetikte ünlü düşmesi denir. Şehir kelimesi, sesli harf fenomeninin meydana geldiği bir kelimedir. Sesli harf düşüşü sadece ismin -i accusativitesinde değil, aynı zamanda ismin -e accusativitesinde de meydana gelir. Bu kelime sıklıkla Şehire olarak yanlış yazılır. Doğru kullanım Şehre biçiminde olmalıdır. Ünsüz silinmesi, bir kelimenin sonundaki son ünsüzün son ekle birlikte çıkarılmasıdır. Türkçede ünsüz düşmesi genellikle -cık -cik eki olan kelimelerde görülür. Bunun dışında, birçok ilgili fiilin sonundaki ünsüz harf de çekimsel veya eklemeli ek ile kullanıldığında çıkarılır. Ünlü daralması, Türkçede geniş ünlülerin dar ünlülere dönüştüğü bir ses olayıdır. A veya e ünlüleriyle biten bir fiile -yor eki eklendiğinde, fiilin son hecesindeki ünlü ı, i, u veya ü ünlülerinden birine dönüşür: hide + yor > hides. wish + yours > wishs. celebrate + celebrate > celebrates. ÜNLÜ HARF DÜŞÜMÜ İki heceli ve ikinci hecesinde dar ünlüler “ı, i, u, ü” bulunan bazı kelimeler, ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında, kelimenin ikinci hecesindeki dar ünlü “ı, i, u, ü” düşer. Bu duruma ünlü düşmesi denir. Yunanca>Urum, Rusça>Urus, Far. zil>ilegen, rüzgar>rüzgar, anlaşma>irza (ağız), vb. Geniş-düz kalıcı ünlü türetmesi de görülür. Geniş-düz ünlü: sert>katı, düz>düz aşağı, geniş gün ışığı>geniş gün ışığı, dar>dar, tek başına>tek başına, vb. Dar ünlü: azcık>acık, bircik>biricik, vb. Kaynak: doyi.com.trÜnlü düşmesi ne zaman olmaz?
Bir sözcükte ünlü düşmesi olması için gerekli şartlar nelerdir?
Ünlü düşmesi hangi kelimelerde olur?
Kahvaltıda ünlü düşmesi var mı?
Gönle mi gönüle mi?
Oyna ünlü düşmesi var mı?
İle bitişik yazılırsa ünlü düşmesi olur mu?
Öğrencide ünlü düşmesi var mı?
Giysi’de ünlü düşmesi var mı?
Ünlü düşmesi nedir örnek cümleler?
Ünlü düşmesi nasıl anlatılır?
Şehire mi şehre mi?
Ünsüz düşmesi nasıl anlaşılır?
Ünlü daralması nasıl anlaşılır?
5.sınıf ünlü düşmesi nasıl olur?
Ünlü türemesi ne örnek?